Senet vade tarihinden itibaren üç yıl geçmesi durumunda alacağın tahsili
Bilindiği üzere Çek, senet gibi kambiyo senedinden kaynaklanan alacaklar için zamanaşımının süresi 3 yıldır. Bu süreler geçtikten sonra alacaklı kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip başlatılamamaktadır.
Ama borcun kaynağı olan asıl ilişkiye dayalı olarak hukuki yollara (dava açmak, takip başlatmak) başvurulması mümkündür.
Borcun kaynağı asıl ilişki sebepsiz zenginleşmeye veya temel ilişkiye (alacağın nedenini oluşturan temel olaylar vb.) dayandırılabilir.
Asıl ilişkiyi sebepsiz zenginleşmeye dayandırılması durumun da kambiyo senedinin zaman aşımına uğradığı tarihten itibaren 1 yıllık süre içinde yasal yollara müracaat edilmelidir. Aksi durumda alacak dayandırıldığı asıl ilişki yönünden de zaman aşımına uğramış sayılacaktır. T.T.K 732 mad.
TTK 732. Mad düzenlenen sebepsiz zenginleşme ile borçlar kanunun da düzenlenen sebepsiz zenginleşme davaları birbirinden farklı davalardır.
Kambiyo senedi zaman aşımına uğramış alacaklı, alacak hakkın da asıl ilişkiyi, temel ilişkiye dayandırması durumun ise alacak talebi 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Alacaklı ile borçlu arasındaki temel ilişki her türlü delil ile ispatlanabilir.
GAZİANTEP BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 11. HUKUK DAİRESİDOSYA NO : 2020/248
KARAR NO : 2021/1734 KARAR TARİHİ : 11/11/2021
Dava zamanaşımına uğramış bonodan kaynaklanan alacağın tahsiline ilişkin icra takibine yapılan itirazın iptaline yöneliktir. Zamanaşımına uğramış bono taraflar yönünden yazılı delil başlangıcı oluşturur. Davaya konu bonoda davacı lehtar davalı ise keşideci konumundadır. Bu nedenle taraflar arasındaki temel ilişkinin ve alacağın ispat yükü davacıya aittir. Davacı zamanaşımına uğramış olan bonodaki alacağı her türlü delille ispatlayabilir. (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 2016/17981 Esas, 2018/2686 Karar sayılı Kararı) Zamanaşımına uğramış olan bonolara yazılı delil başlangıcı olarak dayanılabileceğinden davacı aradaki temel ilişkinin niteliğine göre Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca belirlenecek zamanaşımı süresi içinde dava açabilir ve bu davada alacağın tanık dahil her türlü delille kanıtlanması mümkündür. (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 2011/8995 Esas 2012/976 Karar sayılı Kararı) Dava konusu somut olayda mahkemece davacıya 03/09/2019 tarihli duruşmada davada hangi temel ilişkiye dayandığı hususunu açıklamak üzere bir sonraki duruşmaya kadar süre verildiği, bir sonraki duruşmanın 26.06.2019 günü saat 10:25’e bırakıldığı, davacı vekilinin 26/09/2019 günü saat 10:23:45’te beyan dilekçesi sunduğu, mahkemece 26/09/2019 tarihli duruşmanın saat 10:15:28’de açıldığı anlaşılmaktadır. Mahkemece davacı taraf dava konusu bonoların dayandığı temel ilişkiyi açıkladığı ve iddiasını ispat için tanık gösterdiği hususu dikkate alınmadan ve belirlenen duruşma saatine riayet edilmeden eksik inceleme karar verilmesi doğru olmamıştır. Bu nedenle davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yerel mahkeme kararının kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir.